Dieta ketogeniczna, określana także jako dieta ketogenna, to model żywienia opierający się na wysokim spożyciu produktów tłuszczowych. Aż 60 – 75 % diety stanowią tłuszcze. Odpowiednia ilość produktów białkowych z równoczesnym ograniczeniem pokarmowych źródeł węglowodanów. Kluczowe jest wprowadzenie organizmu w stan ketozy powodując spalanie tłuszczu czyli tkanki tłuszczowej. W organizmie dochodzi do obniżenia i ustabilizowania poziomu insuliny i glukozy we krwi, przy jednoczesnym wzroście stężenia ciał ketonowych. W stanie ketozy organizm pobiera energię z tłuszczu, też dieta ketogeniczna stanowi restrykcyjny sposób żywienia.
Przestrzeganie zasad diety ketogenicznej szczególnie na samym początku stosowania diety powoduje bóle głowy, zaparcia, a także uczucie osłabienia spowodowane zmianą odżywiania oraz ilości spożywanych węglowodanów. Jadłospis diety ketogenicznej opiera się na prawidłowym rozkładzie makroskładników. Bardzo istotną rolę odgrywa w tej diecie spożywanie mniejszej ilości węglowodanów oraz błonnika. Bardzo ważne w diecie ketogenicznej jest spożywanie dużej ilości wody oraz uzupełnianie diety elektrolitami.
Efekty diety ketogenicznej można zauważyć już po miesiącu. Oprócz utraty wagi poprawia się poziom cholesterolu oraz trójglicerydów. Ma również korzystny wpływ na ciśnienie krwi oraz poziom cukru. Ograniczenie uczucia głodu zawdzięczamy spożywaniu dużej ilości tłuszczu dlatego często dieta ta jest nazywana dietą wysokotłuszczową.
Stosowania wysokotłuszczowych diet jest korzystne dla cukrzyków, osób z nadwagą oraz z chorobą nowotworową
Diety ketogenicznej powoduje wyeliminowanie z jadłospisu dużej ilości węglowodanów czyli: cukier, słodycze, pieczywo, kaszę, makarony, warzywa skrobiowe oraz owoce. Dozwolone jest stosowanie warzyw i owoców o niskiej zawartości węglowodanów. Celem diety jest również wyeliminowanie produktów z wysokim indeksem glikemicznym. Składnikami diety ketogenicznej są produkty z niskim IG np: brokuły, kalafior, ogórek zielony.
Głównym źródłem energii w diecie ketogenicznej jest wysoka zawartość tłuszczy. Idealna dieta ketogeniczna ( wysokobiałkowa dieta ketogeniczna ) opiera się na zdrowych tłuszczach, które występują w takich produktach jak: avocado, olejach roślinnych, oliwie z oliwek, orzechach, nasionach, pestkach, ale również tłuszcze pochodzenia zwierzęcego jak masło czy smalec.
Białko można czerpać z chudego mięsa, drobiu i wędlin, oczywiście w ograniczonej ilości. Ważną rolę w diecie odgrywają ryby, które oprócz białka zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe. Dozwolony jest także tłusty nabiał oraz jajka, które są jednocześnie źródłem białka, węglowodanów i tłuszczów.
Dieta nie jest zalecana dla osób zmagających się z problemami nerek oraz wątroby ponieważ głównym składnikiem diety jest tłuszcz, który może obciążać te narządy podczas procesu metabolizowania ciał ketonowych.
Osoby stosujące dietę powinny dokładnie zapoznać się z zasadami diety. Restrykcyjne zalecenia oraz wykluczenia wielu produktów z diety ketogenicznej należy skonsultować z lekarzem lub dietetykiem, aby zapobiec niedoborom witamin i minerałów.